ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ-ΖΑΪΡΗ
Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός το νέο σας
βιβλίο με τίτλο «Αστέρια στην άμμο». Πείτε μας
λίγα λόγια για έργο σας και τους ήρωές του. Υπάρχει κάποιος που σας
δυσκόλεψε περισσότερο;
Από τη στιγμή που κυκλοφόρησαν τα «Δίδυμα
Φεγγάρια», οι αναγνώστες φίλοι μου, μου διηγούνται χαρές και λύπες, δοκιμασίες
και συμφορές, όλα όσα γεύτηκαν. Με την παράκληση να γίνουν μυθιστόρημα. Με
συγκινούν απίστευτα. Είναι όμως τεράστια ευθύνη. Πρέπει να είμαι αντικειμενική,
να μην πάρω το μέρος κανενός ήρωα. Φαντάζει και δικό μου ταξίδι αυτογνωσίας… Κι
αυτό είναι που με δυσκολεύει πιο πολύ όταν καταπιάνομαι με μια πραγματική
ιστορία ζωής.
Πίστευα πως δε θα έγραφα ποτέ ξανά μια
αληθινή ιστορία, όμως ποτέ δεν πρέπει να
λέμε «ποτέ»! Ακολούθησα και πάλι την παιχνιδιάρα τη ζωή, έπλασα ακόμα ένα βιβλίο
βασισμένο στα δικά της αλλοπρόσαλλα παιχνίδια. Μόνο όταν «αντλείς» από τη ζωή
συνειδητοποιείς πως τα τερτίπια της, δεν μπορεί να τα συναγωνιστεί ούτε ο πιο
ευφάνταστος συγγραφέας.
Η ιστορία ανασαίνει στην Ύδρα, τη δεκαετία
του ’70, με τη δεκάχρονη Αλεξία να προσπαθεί να ξεχάσει τα τραγικά γεγονότα που
σημάδεψαν την οικογένειά της. Μια μέρα, σε μια παραλία, θα συναντήσει τρία
συνομήλικά της αγόρια, τον Μάξιμο, τον Ίωνα και τον Ανδρέα. Τα τέσσερα παιδιά
θα γίνουν αχώριστα, μέχρι και την ενηλικίωσή τους. Η αγάπη που νιώθει ο ένας
για τον άλλο, θα τους στιγματίσει για πάντα. Ιδιαίτερα την Αλεξία που θα τη
βοηθήσει να ξεχάσει το πληγωμένο της παρελθόν, αλλά και μια αναπάντεχη
δολοφονία. Κοντά στα αγόρια της «ανθίζει», μετατρέπεται σε μια γοητευτική
γυναίκα κι αρχίζει να βιώνει την ευτυχία δίπλα σε εκείνον που αγαπάει. Κάποια
στιγμή όμως η ίδια η ζωή θα την αναγκάσει να ρισκάρει τα πάντα.
Στο Νημποριό της Εύβοιας, ένα άλλο
κοριτσάκι, η Αγαθονίκη, μεγαλώνει σε ένα φτωχικό, απομονωμένο χωριό με τη
γιαγιά της και τη μητέρα της, που σταλάζει μίσος στην ψυχή της για τον άγνωστο
πατέρα της. Η Αγαθονίκη, θέλοντας και μη, γίνεται ένα με την ανέχεια, τη
στέρηση και την κοινωνική κατακραυγή. Και μαθαίνει, από τα πρώτα της κιόλας
βήματα, να μισεί όχι μόνο τον πατέρα της, αλλά και όλους τους άντρες και,
κυρίως, τους παντρεμένους. Θα μπορέσει άραγε να αποτινάξει από τους ώμους της
τα απωθημένα της μητέρας της, να αγαπήσει τον εαυτό της και να βρει τον δρόμο
της στη ζωή;
Κι άλλοι πολλοί ήρωες μπλέκονται στον
δρόμο των δύο κοριτσιών κι όλοι μαζί αγωνίζονται να καταλάβουν την αγάπη.
Κάνουν λάθη, πληγώνονται, ματώνουν, χαίρονται, συμπονούν. Μέχρι να σμίξουν και
να γίνουν ένα. Μέχρι να καταλάβουν και να νιώσουν πως… όλα τ’ αστέρια του
ουρανού είναι για όλους μας.
Αν σας ζητούσαν να ξεχωρίσετε ένα ήρωα και μια ηρωίδα από τα βιβλία σας, ποιοι θα ήταν και γιατί;
Αγαπώ όλους τους ήρωες και τις ηρωίδες μου.
Γιατί στ’ αλήθεια προσπαθώ να χαρτογραφήσω την ψυχή τους, την ίδια την
προσωπικότητά τους. Από τα πρώτα παιδικά τους χρόνια πάνω στα οποία χτίζεται η
ίδια η ύπαρξή μας, οι διαπροσωπικές μας σχέσεις, τα χρόνια που επιλέγουμε τον
δρόμο τον οποίο θα ακολουθήσουμε στη ζωή μας. Ακόμα και να μη ταυτίζεται η
προσωπικότητά μου μαζί τους, είναι όλοι τους κομμάτι του εαυτού μου. Ανάμεσά τους πιο πολύ θα έλεγα πως ξεχωρίζω
την Ελίνα από το «Αγαπώ θα πει χάνομαι», ένα κορίτσι με ειδικές ανάγκες που
λάτρεψαν οι αναγνώστες μου. Και τον Ορέστη,
από το «Θάλασσα Φωτιά» Τον λάτρεψα πραγματικά, για τη δύναμη της ψυχής του. Γιατί
κατάφερε να συλλαβίσει την αγάπη και να τη μεταδώσει σε όλους γύρω του, παρά τα
πονεμένα παιδικά του χρόνια.
Πώς διαλέγετε το θέμα πάνω στο οποίο θα κινηθείτε; Τι βήματα
ακολουθείτε για να φτάσετε στο τελικό επιθυμητό αποτέλεσμα;
Κάθε βιβλίο γεννιέται μέσα μου, είναι
κομμάτι του εαυτού μου. Προσπαθώ να ρουφήξω κάθε τι γύρω μου, να αφουγκραστώ
αξίες ζωής. Κι ύστερα ο κόσμος ο πραγματικός ενώνεται με τη φαντασία, τις
εμπειρίες, τις χαρές και τους πόνους της ζωής μου. Κάπως έτσι αρχίζει να δημιουργείται
σιγά σιγά κάθε μυθιστόρημά μου.
Πιστεύω πως όταν γράφεις ρουφάς τα θαύματα
της ζωής, τα μετουσιώνεις και τα
προσφέρεις με τη δική σου προσωπική σφραγίδα, με τη δική σου ανάσα ψυχής.
Τα παιδιά με έμαθαν να γράφω για τους
ενήλικες, βουτώντας την πένα μου στο μελάνι της καρδιάς μου. Με έμαθαν να είμαι
αληθινή, να χαίρομαι, να λυπάμαι, να γελάω ακόμα και να κλαίω γράφοντας. Γενικά
να μη φοβάμαι να ανοιχτώ συγγραφικά. Με έμαθαν όμως να κάνω και «σκανδαλιές».
Να γεμίζω ανατροπές κάθε μου μυθιστόρημα, πολλές φορές ακόμα και να κόβω την
ανάσα του αναγνώστη μου.
Εμπνέομαι από την ίδια τη ζωή. Από τους
ανθρώπους γύρω μου. Προσπαθώ να
χαρτογραφήσω την ψυχή τους. Δύσκολο ή εύκολο όταν χρειάζομαι
πληροφορίες, ταξιδεύω σε βιβλία, άπειρα βιβλία και στο διαδίκτυο. Σε κάθε
μυθιστόρημά μου απαιτείται πολύς χρόνος για να συλλέξω τις αντίστοιχες
πληροφορίες, όμως είναι απαραίτητο όταν σέβεσαι τον αναγνώστη σου.
Έχετε μια συγκεκριμένη
πορεία και μένετε σταθερή; Ή αυτή η πορεία μπορεί ανά πάσα στιγμή να
αλλάξει;
Όταν γράφω έχω κάποιον στόχο. Τον υπηρετώ
αυτό τον στόχο, προσπαθώντας να φτάσω στη λύτρωση. Όμως «παίζω» παρέα με τους
ήρωές μου, για να μη βαρεθώ ποτέ, ούτε εγώ ούτε ο αναγνώστης μου. Τους ταξιδεύω
για να χαίρομαι την ελευθερία, τον καθαρό αέρα της γραφής και πολλές φορές ενώ
πιστεύω πως ξέρω τον δρόμο που θα πάρουν, αλλάζω γνώμη, λοξοδρομώ. Επίτηδες.
Για να δω πού θα καταλήξουν. Παρέα τους πειραματίζομαι. Και ποτέ, μα ποτέ,
εκτός κι αν είναι αληθινή ιστορία, δεν ξέρω το τέλος. Είναι οι ήρωές μου που το
καθορίζουν μόνοι τους, που με βοηθούν να εκπληρώσω τον στόχο μου.
Ζω γράφοντας και βάζω σε μια σειρά τις
σκέψεις μου, γιατί είναι βαρετό. Προσπαθώ να τις μετατρέψω σε παιχνίδια του
μυαλού και της καρδιάς, για να με παρασύρουν, να με ενθουσιάσουν, να με μαγέψουν,
πρώτα εμένα και μετά τους φίλους αναγνώστες μου.
Ποια πιστεύετε ότι είναι η
μαγική συνταγή που πρέπει να υπάρχει σε ένα βιβλίο για να μπορέσει να αγγίξει
την καρδιά του αναγνώστη;
Ζω παρατηρώντας τα πάντα γύρω μου,
καταγράφω εικόνες, συναισθήματα, λέξεις. Τα συνδυάζω με τη φαντασία και τις
εμπειρίες μου, προσπαθώ να ανοίγω την καρδιά και το νου στο κάθε τι, να τα
μετουσιώνω με τη γραφή μου. Πάνω απ’ όλα σέβομαι το κοινό μου, πασχίζω με όλη
τη δύναμη της ψυχής μου να φανώ αντάξια των προσδοκιών του. Γιατί το κοινό,
«νιώθει». Και για να το κερδίσεις πρέπει να ξυπνάς συναισθήματα, να καταθέτεις
κομμάτι του εαυτού σου.
Είναι υπέροχο, πολύτιμο, συναρπαστικό, να
γράφεις για τους ενήλικες. Κάθε μυθιστόρημά μου προσπαθεί να κλείσει μέσα του
τις απαιτήσεις της ίδιας της εποχής μας, τα συναισθήματά μου, την ίδια την ψυχή
μου.
Γράφω
προσπαθώντας, όσο μπορώ, να τιμήσω τα λόγια του λατρεμένου μου, Νίκου
Καζαντζάκη:
«Δεν
πρέπει να τελεύει το μεροκάματο ο συγγραφέας, δεν πρέπει να μαζεύει τα σύνεργά του, αν δεν είναι σίγουρος πως
δεν έχει ακουμπήσει έστω κι ένα λιθαράκι, για να χτιστεί πάνω στην άβυσσο ένα
νησί…»
Ποιο είδος Λογοτεχνίας δε θα μπορούσατε να γράψετε ή να διαβάσετε ποτέ;
Διαβάζω όλα τα
είδη λογοτεχνίας, δε μου αρέσει να βάζω ταμπέλες πουθενά. Πιστεύω πως δε
θα γράψω ποτέ ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά η ζωή με έχει διδάξει πως ποτέ
δεν πρέπει να λέμε ποτέ, σε τίποτα!
Πείτε μας ένα αγαπημένο σας βιβλίο.
Τελευταία
το βιβλίο που με μάγεψε είναι του αγαπημένου συγγραφέα Γιάννη Καλπούζου, με
τίτλο: «Γινάτι, Ο σοφός της λίμνης», εκδόσεις Ψυχογιός.
Από ποια ηλικία ξεκινήσατε να γράφετε και ποιο σημείο της
συγγραφής θεωρείτε ότι είναι το δυσκολότερο κομμάτι της;
Στην ενασχόλησή μου με τον κόσμο της
λογοτεχνίας, πιστεύω πως με ώθησε η πληγωμένη παιδική μου ηλικία. Γιατί
προτού προλάβω να γνωρίσω τη μητέρα μου, εκείνη έφυγε για ένα ταξίδι χωρίς
γυρισμό… Για πολλά χρόνια, στην προσπάθειά μου να νιώσω τη μητρική αγάπη
και την ασφάλεια που τόσο μου έλειπε, έκλεινα τα μάτια και έφτιαχνα με τη
φαντασία μου μια μαμά για μένα, μια ολοζώντανη μητέρα που με αγκάλιαζε σφιχτά,
που μου έφτιαχνε τηγανητές πατάτες, που με φιλούσε συνέχεια. Έκανα δηλαδή
συνεχείς ασκήσεις φαντασίας, έγραφα με το μυαλό μου. Μέχρι που τα
συναισθήματα άρχισαν να «ξεχειλίζουν» από μέσα μου, μέχρι που βρήκαν τελικά
διέξοδο στο χαρτί και τις λέξεις.
Το πρώτο μου βιβλίο για παιδιά κυκλοφόρησε
όταν ήμουν είκοσι πέντε χρονών. Το πρώτο μου βιβλίο για ενήλικες «Ο τελευταίος
χορός της Σαλώμης», εκδόθηκε το 2005. Έχω γράψει πάνω από 150 παιδικά βιβλία
και 13 βιβλία για ενήλικες.
Πόσο
χρόνο σας παίρνει συνήθως η ολοκλήρωση ενός βιβλίου; Υπάρχει κάποιο που ενώ το είχατε ολοκληρώσει κάνατε μεγάλες αλλαγές γιατί δεν
είχατε μείνει ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα;
Γράφω έξι με οκτώ ώρες κάθε μέρα. Και
χρειάζομαι ένα με ενάμιση χρόνο για να ολοκληρώσω ένα μυθιστόρημα. Κάθε μέρα
«ζω» μαζί με τους ήρωές μου, γίνονται ένα με την καθημερινότητά μου. Όταν φτάσω
στο τέλος, αρχίζω το «κέντημα» του βιβλίου, που μπορεί να χρειαστεί και μήνες.
Για να κάνω κάποιες αλλαγές, αλλάζω κάποια συναισθήματα… Μόνο όταν μείνω
απόλυτα ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα το παραδίδω στις εκδόσεις Ψυχογιός.
Ποια είναι η ερώτηση που θα θέλατε να απαντήσετε και δε σας
έχει ρωτηθεί ποτέ;
Απίστευτη ερώτηση, αλλά στ’ αλήθεια, δεν ξέρω
τι να απαντήσω. Είμαι παιδαγωγός και συγγραφέας. Συνήθως με ρωτούν για τα
βιβλία μου. Εσείς προχωρήσατε πιο πολύ, με ρωτάτε τόσα για τον εαυτό μου και
σας ευχαριστώ.
Τι νιώθετε όταν μπαίνει
η λέξη «τέλος» στο κάθε σας βιβλίο; Γνωρίζω ότι είναι πολύ νωρίς αλλά εγώ θα ρωτήσω. Έχετε ξεκινήσει να
γράφετε κάποιο άλλο;
Ανακούφιση, χαρά, απίστευτη χαρά,
εξάντληση… Ακόμα και λύπη. Γιατί αποχωρίζομαι τους ήρωες και τις ηρωίδες μου,
που έχουν πια γίνει ένα με μένα.
Φυσικά και έχω ξεκινήσει το επόμενο
μυθιστόρημά μου, προτού ολοκληρώσω τ’ «Αστέρια στην άμμο», οι ήρωές του είχαν
αρχίσει να μου χτυπούν αλύπητα την πόρτα της καρδιάς. Κι η ιστορία τους έχει
καταιγιστική δράση κι ανατροπές που δε φαντάζεστε!
Ποιες ώρες συνήθως εργάζεστε; Και όταν αυτό γίνεται,
απομονώνεστε; Πιστεύετε ότι η καλή ψυχολογία βοηθάει στη συγγραφή ή το
αντίθετο;
Είμαι παιδί του ήλιου. Γράφω πάντα το πρωί
και το απόγευμα, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ τις βραδινές ώρες. Δε μου αρέσει και
η βροχή. Μελαγχολώ κι εγώ κι οι ήρωές μου. Τις περισσότερες δολοφονίες στα
βιβλία μου τις έγραψα μέρες με καταιγίδα…
Κι απομονώνομαι, το κομπιούτερ μου
αποτελεί το παράθυρο στον κόσμο της καρδιάς και του μυαλού μου, κι είμαι
απόλυτα συγκεντρωμένη όταν γράφω, απόλυτα «χαμένη» στον κόσμο των ηρώων μου.
Φεύγω από τον κόσμο τον πραγματικό, γίνομαι κομμάτι του μυθιστορήματος. Κι όταν είμαι καλά ψυχολογικά, κι όταν δεν
είμαι, βοηθάει. Το καθένα για τον δικό του λόγο. Είναι κάθαρση η γραφή…
Κλείνοντας πείτε μας
λίγα λόγια για την Ρένα. Ποιο είναι το μότο της; Τι την εξοργίζει; Τι δε
θα μπορούσε να συγχωρήσει ποτέ; Κάνει όνειρα; Βάζει στόχους; Ποια είναι η
αγαπημένη της ταινία; Ποιο είναι το μεγαλύτερο προτέρημα της; Υπάρχει κάτι που
θα ήθελε να αλλάξει στον χαρακτήρα της; Πιστεύει στον έρωτα; στη φιλία; Τι θεωρεί απόλυτη ευτυχία; Και τι θα ήθελε να ευχηθεί στον εαυτό της και στους αναγνώστες της;
Μότο μου: Ο μοναδικός δρόμος της ζωής μας
είναι η αγάπη. Κι είναι μονόδρομος.
Με εξοργίζουν οι άνθρωποι νάρκισσοι. Με
θυμώνουν οι ψεύτες. Όσοι δεν αγαπούν
αυτό τον ευλογημένο τόπο που ζούμε και κάνουν ό,τι μπορούν να δυσκολέψουν τη
ζωή μας ή ακόμα και να μας πονέσουν. Με εξοργίζουν οι συγγραφείς παιδικών
βιβλίων που δε σέβονται τα παιδιά. Με εξοργίζουν οι αδιάφοροι γονείς… Υπάρχουν
πολλά που με εξοργίζουν, αλλά πάντα αντικρίζω το ποτήρι της ζωής μισογεμάτο…
Όλα θα μπορούσα να τα συγχωρήσω ως
παιδαγωγός, γιατί χαρίζω ελαφρυντικά στους ανθρώπους. Απλά σε όλους όσοι με
πλήγωσαν ή με πληγώνουν, προσπαθώ να κλείσω τον δρόμο της καρδιάς μου. Να τους
απομονώσω.
Όνειρό μου; Να κλείσω τα μάτια μου
γράφοντας…
Στόχος μου; Να μην απογοητεύσω ποτέ τους
αναγνώστες μου. Η συναισθηματική ανταπόκρισή τους είναι ένα από τα μεγαλύτερα
βραβεία της ζωής μου.
Λατρεύω τον κινηματογράφο, αγαπώ πολλές
ταινίες… Από τις πιο αγαπημένες που μου έρχεται στο μυαλό «Το Ημερολόγιο» (The Notebook). Με μάγεψε.
Το μεγαλύτερο προτέρημά μου πιστεύω πως
είναι η υπομονή μου. Κι η απίστευτη ευαισθησία μου. Παρόλο που πολλοί άνθρωποι
πιστεύουν πως είναι ελάττωμα.
Υπάρχουν πολλά που θα ήθελα να αλλάξω στον
χαρακτήρα μου. Τις ανασφάλειές μου, πρώτα απ’ όλα. Μεγάλωσα χωρίς μητέρα κι
αυτό έπαιξε σπουδαίο ρόλο.
Ναι, πιστεύω στον έρωτα. Είναι η αναπνοή
του Θεού πάνω στη γη.
Ναι, πιστεύω στη φιλία. Είναι πολύτιμη.
Απόλυτη ευτυχία; Να αγαπάς και να σε
αγαπούν.
Θα ήθελα να ευχηθώ να χαμογελάμε στη ζωή.
Και ποτέ μα ποτέ, να μη σκοτώσουμε το μικρό παιδί που κρύβουμε όλοι μέσα μας.
Σας ευχαριστώ πολύ για την όμορφη συζήτηση.
LOVE BOOKS - LOVE READ
ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ-ΖΑΪΡΗ
Η ΡΕΝΑ ΡΩΣΣΗ-ΖΑΪΡΗ γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι κόρη του Νικόλαου Ρώσση, των φερώνυμων εκδόσεων, ενώ παππούς της ήταν ο φιλόλογος και συγγραφέας Ιωάννης Θ. Ρώσσης. Αποφοίτησε από το Αμερικανικό Κολέγιο Θηλέων, τη Σχολή Νηπιαγωγών Αθηνών και το Lοndon Montessori Centre. Εργάστηκε ως νηπιαγωγός, αλλά και ως υπεύθυνη εκδόσεων. Έχει γράψει 14 βιβλία για ενηλίκους και πάνω από 150 παιδικά βιβλία. Το 2015 της απονεμήθηκε το Βραβείο Λογοτεχνίας από τον Όμιλο Γυναικών Πειραιά «Εξάλειπτρον» για το συγγραφικό της έργο, σε συνδυασμό με τη μεγάλη απήχησή του και τη διαδραστική της σχέση με τους αναγνώστες της, καθώς και το βραβείο κοινού των βιβλιοπωλείων PUBLIC, στην κατηγορία «Ο πιο ερωτικός χαρακτήρας», για το μυθιστόρημά της ΔΙΔΥΜΑ ΦΕΓΓΑΡΙΑ, το οποίο προβάλλεται σε τηλεοπτική σειρά. Όλα τα μυθιστορήματά της κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά.
